Bước tiến mới trong quản lý cây xanh
Năm 2004, đề tài về hệ thống quản lý, quy hoạch cây xanh tại Đại Nội sử dụng công nghệ GIS (hệ thống thông tin địa lý) do TS. Đỗ Thị Việt Hương, giảng viên khoa Địa lý - Địa chất, Trường Đại học (ĐH) Khoa học, ĐH Huế hướng dẫn, được thực hiện bởi các sinh viên đã gây ấn tượng về một công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc quản lý và quy hoạch cây xanh. Đề tài đã đoạt giải Nhì giải thưởng sinh viên nghiên cứu khoa học toàn quốc năm 2004, đồng thời đặt nền móng cho việc áp dụng công nghệ vào việc quản lý cây xanh đô thị.
Thấy được những khó khăn, bất cập trong việc quản lý cây xanh theo cách thủ công truyền thống, cũng như những lợi ích của công nghệ trong công tác quản lý, quy hoạch cây xanh, nhóm chuyên viên Phòng Tư vấn, thiết kế và sản xuất thuộc Trung tâm Công nghệ thông tin thành phố Huế (HueCIT) đã thực hiện dự án về “Hệ thống quản lý cây xanh, cảnh quan, môi trường”. “Hệ thống ra đời đã giúp các cơ quan quản lý có công cụ hiệu quả để thực hiện công tác chuyên môn trong chăm sóc cây xanh, đáp ứng yêu cầu quản lý trên môi trường số hiện nay. Đây cũng là công cụ để thực hiện số hóa dữ liệu về cây xanh, cảnh quan môi trường, mặt nước; giám sát, bảo dưỡng và phát triển các khu vực cây xanh và cảnh quan đô thị”, anh Nguyễn Phước Gia Huy, trưởng nhóm dự án chia sẻ.
Hệ thống quản lý cây xanh đô thị vận hành thông qua ứng dụng trên nền tảng web-based và ứng dụng dành cho thiết bị di động nhằm giám sát, bảo trì và quy hoạch cây xanh một cách nhanh chóng, hiệu quả. Cốt lõi của hệ thống là nền tảng phần mềm được xây dựng các công cụ, tích hợp các công nghệ GIS, cho phép cập nhật và quản lý thông tin về từng cây xanh trong khu vực đô thị bằng nhiều cách khác nhau như sử dụng ảnh vệ tinh, số hóa cây xanh ngay tại hiện trường thông qua vị trí thiết bị người dùng (công nghệ GPS). Từ đó, mỗi cây xanh được định danh cụ thể thông qua một mã số duy nhất dựa trên chủng loại cây, khu vực trồng (phường, xã) và tuyến đường. Ngoài ra, mỗi cây còn được gắn một mã QR, giúp truy xuất nhanh các thông tin quan trọng như vị trí, loại cây, tình trạng sức khỏe, lịch sử chăm sóc và các khuyến nghị bảo trì. Nhờ đó, đội ngũ quản lý có thể theo dõi trực tuyến và lên kế hoạch cắt tỉa, xử lý sâu bệnh hay thay thế cây một cách khoa học hơn. Đặc biệt, người dân cũng có thể tham gia giám sát bằng cách phản hồi thông tin về tình trạng cây xanh thông qua chức năng phản ánh trên thiết bị di động, góp phần nâng cao hiệu quả của công tác quản lý.
Giai đoạn 1 của dự án diễn ra vào năm 2024, hệ thống quản lý cây xanh đã được Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và Trung tâm Công viên cây xanh Huế (nay tách thành 2 Trung tâm Công viên cây xanh của 2 quận Thuận Hóa và Phú Xuân) áp dụng trong việc số hóa các cây xanh ở Kinh thành Huế, các lăng tẩm và khu vực quận Thuận Hóa.
Ông Đặng Ngọc Quý, Phó Giám đốc Trung tâm Công viên cây xanh quận Thuận Hóa cho hay: “Với việc sử dụng hệ thống quản lý cây xanh, chúng tôi có thể theo dõi chính xác hơn tình trạng của hơn 12.000 cây xanh trong khu vực thông qua một ứng dụng được cài đặt trên điện thoại. Trước đây, công tác kiểm tra chủ yếu dựa vào báo cáo thủ công, tốn nhiều thời gian và nhân lực. Hiện tại, chỉ với một thiết bị di động, nhân viên có thể truy cập toàn bộ thông tin về từng cây, từ vị trí, tình trạng sức khỏe cho đến lịch sử chăm sóc”. Nhờ hệ thống quản lý cây xanh, quy trình bảo trì cây xanh cũng được tối ưu hóa, tỷ lệ cây bị sâu bệnh giảm đáng kể và hiệu suất bảo trì được nâng cao.
Tiềm năng
Những thành công bước đầu cho thấy, việc áp dụng hệ thống để quản lý cây xanh cho toàn thành phố Huế đang được xem là hướng đi tất yếu. Theo anh Gia Huy, ứng dụng này có thể tích hợp vào hệ thống quản lý đô thị thông minh Huế-S. “Khi tích hợp ứng dụng quản lý cây xanh với các nền tảng công nghệ khác như hệ thống GIS, hạ tầng giao thông hay dữ liệu phản ánh hiện trường của người dân, chúng ta có thể hình thành một mạng lưới quản lý đô thị toàn diện. Chẳng hạn, dữ liệu từ ứng dụng có thể giúp xác định các tuyến đường có nguy cơ cây gãy đổ cao trong mùa mưa bão, từ đó có biện pháp phòng ngừa kịp thời”, anh Gia Huy phân tích.
Với tính ứng dụng cao, dễ dàng triển khai, phù hợp để áp dụng quản lý nhiều đối tượng hiện hữu, cần xác định vị trí trên quy mô lớn, hệ thống do HueCIT phát triển đã nhận được giải Nhì ở Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP. Huế) lần thứ XIV năm 2024; đồng thời được nhiều đơn vị ở Thủ đô Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… quan tâm và ngỏ lời mời hợp tác. “Việc nhận được nhiều lời đề nghị hợp tác là minh chứng cho sự hiệu quả mà hệ thống quản lý cây xanh mang lại. HueCIT sẽ tối ưu hóa hệ thống theo cách làm của những đơn vị khác nhau sao cho người dùng có thể sử dụng được hết những tính năng của hệ thống, góp phần tối ưu hóa nguồn lực và tăng cường hiệu suất làm việc”, anh Gia Huy nói.
Tìm hiểu thêm về Hệ thống quản lý cây xanh